ترکیبات و مصارف گرده گل چیست؟

? گرده گل چیست؟

در فرهنگ لغات خارجی, دانه گرده و گرده گل دارای تعاریف مختلفی می باشند. در سال ۱۷۶۰ میلادی برای اولین بار کلمه گرده گل ( Pollen ) در زبان انگلیسی مورد استفاده قرار گرفته است. گرده از یک لغت لاتین گرفته شده و به معنای پودر نرم می باشد و در فرهنگ لغت آمریکایی به مواد پودر مانندی می گویند که در بساک گیاهان گلدار تولید می شود و به عنوان اندام نر در گیاهان نقش تولیدمثلی دارد و در بعضی از فرهنگ لغات به صورت هاگ های میکروسکپی کوچکی در گیاهان تولید کننده دانه تعریف شده است.

گیاهان قدرت حرکت ندارند و مانند سایر موجودات قادر به انتخاب جفت خویش نمی باشند. آنها مقدار زیادی دانه گرده تولید می نمایند که از نظر نقش تولید مثلی در گیاهان حائز اهمیت بوده و به عنوان اندام تولیدمثلی نر در آنها می باشد. عوامل مختلفی مانند حشرات, باد و در موارد معدودی آب و حشرات نقش انتقال دانه های گرده به کلاله مادگی را ایفا می کنند و بدین وسیله باعث تداوم حیات و بقای گیاهان می شوند. اندازه گرده گل از یک هزارم میلی متر تا دو دهم میلی متر با رنگ های متنوع از زرد کم رنگ تا قرمز و قهوه ای کاملا متنوع است.

میزان پروتئین دانه های گرده بیش از ۴۰ درصد بوده که در گونه های مختلف گیاهی متفاوت است. ترکیبات اسیدهای آمینه به صورت آزاد و یا ترکیب قادر به تامین نیاز غذایی لاروهای زنبور ‌عسل می باشند.

? گرده انواع گل ها

در کنار عسل, گرده گل مهمترین غذایی است که زنبور عسل برای زیستن و رشد به آن نیاز دارد و آن را از روی گل های گیاهان جمع آوری کرده, به کندو آورده و صرف تغذیه لاروها می نماید. بدون گرده گل لاروها و زنبورها قادر به ادامه حیات نیستند. البته موادی وجود دارند که در مواقع ضروری برای مدت کوتاهی می تواند تا اندازه ای جانشین گرده گل شود و کمبودش را نسبتا جبران نماید ولی جانشینی دائمی مشکل و غیرممکن است.

جمع آوری دانه های گرده کار بسیار دشواری است ولی زنبور ‌عسل با سرعت و مهارت خاصی آنها را جمع آوری می نماید. هر زنبور عسل قادر به جمع آوری و حمل پنج میلیون دانه گرده می باشد که عمدتا در بند اول ( پنجه ) پاهای سوم بسته بندی شده و به کندو حمل می شوند اما به لحاظ اینکه بدن این حشره مملو از موهای انبوه و منشعب است, دانه های گرده به این موها نیز می چسبند و راندمان کار گرده افشانی در گیاهان به مقدار زیادی افزایش می یابد و بدین علت زنبور عسل نقش بسیار مهم و چشمگیری در افزایش کمی و کیفی بسیاری از محصولات کشاورزی ایفا می نماید.

مواد اصلی موجود در دانه های گرده عبارتند از :

– پروتئین ۹ تا ۳۷ درصد

– مواد معدنی ( بر اساس وزن خشک ) ۳ تا ۷ درصد

– رطوبت ( در دانه گرده تازه ) ۹ تا ۳۶ درصد

?جدول ترکیبات شیمیایی موجود در دانه گرده

نوع ترکیب	میانگین	دامنه تغییرات
پروتئین خام	۲۱.۶	۷.۰۲ تا ۲۹.۸۷
عصاره اتری	۴.۹۶	۰.۹۴ تا ۱۴.۴۴
قندهای احیا کننده	۲۵.۷۱	۱۸.۲۸ تا ۴۱.۲۱
قندهای غیر احیا کننده	۲.۷۱	۰ تا ۹
نشاسته	۲.۵۵	۰ تا ۱۰.۶۱
خاکستر	۲.۷۰	۰.۹۱ تا ۶.۳۶
آب	۱۱.۱۶	۷.۰۱ تا ۱۶.۲۳
مواد غیرمشخص	۲۸.۵۵	۲۶.۶۵ تا ۳۵.۸۷

? کربوهیدرات های گرده گل :

گرده شامل قندهای احیا کننده ( مخلوتی از دکستروز و لولز ) می باشد که حدود ۳۰ درصد این قندها را ممکن است خود زنبور عسل به گرده بیافزاید, زیرا دانه های گرده جمع آوری شده توسط دست یا وسایل مکانیکی دارای مقدار کمتری قند می باشند. میزان کربوهیدرات در دانه گرده تازه به طور متوسط ۳۱ درصد است. مهمترین قندهای گرده شامل ساکارز, فروکتوز, گالاکتوز, مانوز,گزیلوز و نشاسته می باشند.

? پروتئین های گرده گل :

میزان متوسط پروتئین گرده در حدود ۲۲ درصد و بین ۷ تا ۴۰ درصد متغییر می باشد. بیش از ۱۹ اسید آمینه در گرده وجود دارد که بیش از ۵۰ درصد کل مقدار پروتئین و ۱۳ درصد وزن خشک آن را تشکیل می دهد. تمامی اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز انسان در ترکیب پروتئین دانه گرده وجود دارند.

انواع و مقدار اسید آمینه های موجود در دانه های گرده گل:

آرژنین ۷.۴

هیستیدین ۱.۵

ایزولوسین ۴.۷

لوسین ۵.۶

لیزین ۵.۷

متیونین ۱.۷

فنیل آلانین ۳.۵

ترئونین ۴.۶

تریپتوفان ۱.۶

والین ۶

اسیدگلوتامیک ۹.۱

? ویتامین های گرده گل :

ویتامین ها موادی هستند که برای رشد طبیعی موجودات زنده ضروری می باشند. ویتامین های مختلفی در دانه گرده شناسایی شده است که فقدان هر یک از آنها در رژیم غذایی زنبور عسل باعث بروز بیماری های مختلفی می شود.

ویتامین های موجود در دانه گرده گل عبارتند از :

پرو ویتامین A

ویتامین های گروه B

ویتامین C

ویتامین E

? مواد معدنی گرده گل :

گرده گل از نظر مواد معدنی غنی بوده و دارای ۳.۸ تا ۹.۲ درصد مواد معدنی است. متداول ترین عناصر معدنی موجود در دانه های گرده به ترتیب پتاسیم, فسفر, کلسیم, منیزیم, آهن, مس و منگنز می باشد. ۱۳ نوع ماده معدنی مختلف که برای رژیم غذایی انسان نیز ضروری هستند.

مواد معدنی موجود در دانه های گرده گل ( در صد گرم ماده خشک ) :

سدیم ۸۳.۵ تا ۶۹.۱۸

منگنز ۵۳.۳ تا ۹۶.۷

آلومینیم ۱۹.۰ تا ۸۲.۳

سلنیم ۴۸.۱ تا ۵۳.۱۴

فسفر ۷۶.۲۲ تا ۹۳.۳۹

کلسیم ۴۸.۳ تا ۶۸.۸

منیزیم ۲۰.۰ تا ۵۱.۱

آهن ۱۱.۰ تا ۷۸.۳

مس ۰۶.۰ تا ۷.۹

? آنزیم های گرده گل :

دانه های گرده از نظر میزان آنزیم ها غنی می باشند. برخی از آنزیم های موجود در دانه گرده عباتند از آمیلاز, کوزیماز, دیسفراز, هیدرولاز, لاکتیک دهیدروژناز, اکسیدوردوکتاز, فسفاتاز و ساکاراز.

? جمع آوری گرده گل توسط زنبور عسل :

زنبور ‌عسل با توجه به شرایط آب و هوایی و نیاز کلنی, معمولا در سن ۲۱ روزگی قادر به جمع آوری شهد, گرده گل و آب می باشد. ۲۵ درصد زنبورهای کارگر گرده, ۱۷ درصد شهد و گرده و بقیه زنبوران فقط شهد جمع آوری می کنند.

هر زنبور عسل کارگر در طول یک روز در حدود ۱ تا ۵۰۰ گل را ملاقات می کند و بین ۱۰ تا ۳۰ میلی گرم گرده به کندو حمل می کند. یک زنبور عسل کارگر برای پر کردن سبد گرده خود در حدود ۱۰ تا ۱۵ پرواز انجام می دهد که با توجه به تعداد گل, فاصله کلنی از منبع غذا و میزان وفور گل در آن منطقه فرق می کند. این مسئله باعث تفاوت های قابل توجهی بین تولید گرده در مناطق مختلف می شود. معمولا مقدار گرده جمع آوری شده توسط یک کلنی در طول یک فصل ۳۵ کیلوگرم می باشد.

به طور کلی جمع آوری گرده گل توسط زنبور ‌عسل به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از :

– درجه حرارت محیط : زنبور عسل بین دمای ۸ تا ۳۵ درجه سانتی گراد, گرده گل ها را جمع آوری می کند.

– سرعت باد : چنانچه سرعت باد از ۱۷ کیلومتر در ساعت بیشتر شود از فعالیت زنبورهای گرده آور کاسته شده و تدریجا متوقف می شود.

? مصارف دارویی گرده گل :

وجود هورمون های تحریک کننده جنسی در گرده ثابت شده است و به عنوان یک تقویت کننده عمومی برای درمان بعضی از بیماری ها در تعدادی از کلینیک ها و بیمارستان های اروپا و آسیای شرقی مورد استفاده قرار گرفته است.

بعضی از محققان معتقدند که مصرف گرده گل برای سلامتی غدد پروستات موثر است. همچنین گرده گل در درمان بیماری های عصبی موثر می باشد, زیرا افرادی که به مدت یک هفته از گرده گل استفاده کرده اند, کمتر عصبی شده و به زندگی خوشبین تر بوده و فعال تر شده اند به طوری که این اشخاص علاقه زیادی به کار داشته و حالت افسردگی در آنها بهبود یافته است.

پزشکان گرده گل را در درمان علائم دیابت موثر تشخیص داده اند و همچنین در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند که گرده دارای آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین است و قادر به جلوگیری از رشد برخی میکرو ارگانیسم ها می باشد.

به دلیل حساس بودن برخی اشخاص نسبت به مصرف گرده گل, مصرف آن باید با مقدار اندک, مثلا یک گرم در روز شروع شود و چنانچه حساسیتی به بار نیامد, می توان مصرف آن را تا حداکثر ۱۲ گرم در روز ( ۴ بار در روز و هر بار سه گرم ) افزایش داد. یعنی به مقدار یک قاشق چای خوری در روز به همراه عسل در چهار نوبت.

گرده گل که گاهی اوقات غذای کامل نیز خوانده می‌شود, خواص بیشمار و فوق العاده ای برای بدن دارد و حاوی بیش از ۹۶ نوع ماده مغذی مختلف است.

به طور کلی در منابع و مقالات داخلی و خارجی, گرده گل در موارد زیر موثر تشخیص داده شده :

– به عنوان یک محرک وسیع الطیف در بهبود وضعیت عمومی بدن.

– پیشگیری و درمان بیماری های پروستات.

– درمان ناتوانی های جنسی.

– رفع حساسیت. بیماران حساس به گرده گل, فصل پاییز و بهار, در صورت خوردن عسل و یا شان عسل ( عسل با موم ) به خاطر داشتن گرده گل در آنها, تدریجا درجه حساسیتشان کاهش یافته و بهبود می یابند. گرده گل از علائم آلرژی ها یا تب یونجه در افراد مبتلا به این بیماری ها می کاهد پس توصیه می شود برای بهره مندی بیشتر از فواید گرده گل از نوع محلی آن استفاده شود و افراد مبتلا به آلرژی حداقل شش هفته پیش از شروع فصل آلرژی, مصرف آن را آغاز کنند.

– تنظیم کننده عمل روده. گرده گل فعالیت روده را عادی کرده و تنظیم کننده قابل توجهی برای آن می باشد, مخصوصا گرده هایی که توسط زنبورداران جمع آوری می شود, نوعی ماده غذایی عالی برای روده محسوب می شود که حتی گاهی اوقات آن را پلیس روده می نامند.

– کاهش فشار خون.

– جلوگیری از پیری زودرس. در دوران باستان, مصریان و چینی ها معتقد بودند که گرده گل منبعی برای حفظ جوانی است. امروزه نیز تاثیر این ماده تایید شده است, زیرا نه تنها برای استحکام بدن فرد تاثیر مثبت دارد بلکه زیبایی پوست, مو و ظاهر بدن را بهبود می دهد. گرده گل همچنین به تقویت حافظه, تمرکز و توانایی ذهن کمک می کند که از این جهت برای سالمندان یک خوردنی مفیدی است.

– درمان ورم روده بزرگ و معده.

– کاهش تب.

– درمان بیماری های عصبی.

– درمان سندرم افسردگی.

– تنظیم فعالیت متابولیسمی بدن. گرده گل, اختلالات موجود در کارایی اعمال بدن را تنظیم نموده و متابولیسم های ناقص را متعادل می سازد. از آنجا که مصرف کامل غذاها در بدن انسان و حیوانات مستلزم وجود تمامی عناصر و مواد مورد نیاز به مقدار کافی است و کمبود برخی مواد موجب کاهش بازده مصرف سایر مواد غذایی می شود, مصرف گرده گل به عنوان مکمل غذایی می تواند این کمبودها را برطرف کند و باعث بالا بردن بازده متابولیسم مواد غذایی در بدن شود به همین جهت ملاحظه می شود که با مصرف گرده گل که حاوی ویتامین های A و E فراوان هستند, شخص احساس افزایش قدرت بدنی و قدرت جنسی می کند.

– موثر در نرم کردن پوست.

– درمان یبوست توسط گرده گل بسیار موثر است. این ماده با تخمیرهای روده ای و کولیت ها مبارزه می کند و در درمان کولی باسیلوز و باکتری های روده ای بسیار موثر است.

– گرده گل به افرادی که دوران نقاهت را می گذرانند و یا به افراد خسته و ضعیف, نیرو می بخشد و به افرادی که دچار بی اشتهایی هستند امکان می دهد اشتهای خود را بازیابند. ورزشکاران معتقدند که مصرف گرده گل به سرعت و چابکی آنان می افزاید و انرژی کافی را برای انجام تمرینات ورزشی در اختیار آنان قرار می دهد.

– کنترل کننده وزن بدن. این ماده با تاثیرگذاری بر روی غده هیپوتالاموس در کنترل وزن بدن نقش مهمی ایفا می کند و به تحریک متابولیسم, متعادل سازی و کنترل وزن کمک می کند.

– تقویت سیستم ایمنی بدن. مهم ترین و بارزترین خواص گرده گل, تقویت سیستم ایمنی بدن است. گرده گل به دلیل دارا بودن ویتامین ب کمپلکس, ویتامین های دیگر, مواد معدنی, پروتئین ها و مهم تر از همه آنتی اکسیدان های مفید با مولکول های رادیکال‌ آزاد که به سلول ها آسیب می رسانند, مبارزه می کند.

– کاهش استرس. این ماده خوراکی به دلیل ترکیبات خاص و سودمند موجود در آن به حفظ تعادل و تنظیم احساسات فرد کمک می کند و توان مقابله با استرس های روزانه را افزایش می دهد.

– رفع کم خونی. گرده گل در کم خونی های خطرناک و کم کردن فشار خون موثر است. این ماده هموگلوبین و اریتروسیت خون را افزایش می دهد.

– گرده گل همچنین به طور کلی در کمبودهای مواد معدنی, تاخیر در رشد و شیر دادن تجویز می شود.

روش های مصرف گرده گل :

– گرده گل را می توان جوید یا به صورت پودر مخلوط با یک لیوان آب, قبل یا بعد از غذا نوشید.

– گرده گل را می توان به صورت مخلوط با عسل استفاده نمود.

– گرده گل را می توان داخل کپسول های خوراکی ریخته و مصرف کرد.

منبع: همشهری آنلاین

[btn text=”برای خرید گرده گل ارگانیک از فروشگاه اینترنتی بال اوی (خانه عسل)، کلیک کنید.” tcolor=#FFF bcolor=#FFA500 thovercolor=#000 bhovercolor=#FFFF00 link=”https://www.balevi.ir/shop/” target=”_blank”]