? موم زنبور عسل – کاربردها و خواص درمانی آن

موم زنبور عسل ماده ای است جامد و بی شکل با بوی مطبوع، بدون طعم و به رنگ زرد که حاصل ترشح غدد موم ساز زنبور عسل است. موم در ابتدا بصورت مایع بوده و پس از مجاورت با هوا سخت شده و به صورت پولک در می آید زنبورها موم را برای سلول سازی (جهت انبار کردن عسل، گرده گل و تخم ریزی) بکار می برند.

موم به صورت پولک های ریزی ترشح می شود و زنبورها از ۱۲ تا ۱۸ روزگی به بعد قادر به این کار هستند. این پولک ها بسیار کوچک به ابعاد ۳ در۰٫۱ میلی متر و به وزن ۱ میلی گرم هستند یعنی در حدود ۱۰۰۰ عدد از آن ها برای تولید یک گرم موم مورد نیاز است.

این پولک ها در موقع ترشح بی رنگ و شفاف هستند ولی در اثر مخلوط شدن با گرده گل های مختلف وبره موم توسط زنبورها به رنگ های مختلف درمی آیند. برای تولید موم دمای کندو بایستی ۳۳ تا ۳۶ درجه سانتیگراد باشد و برای تولید آن به عسل و گرده گل نیاز است حدودا برای تولید یک کیلوگرم موم ۱۰ کیلوگرم عسل مصرف می شود که صرف افزایش دمای کندو وترشح موم و شکل دادن آن میشود.

 

سلولهای شش ضلعی ساخته شده بوسیله موم، از شگفت انگیزترین ساختارهای مهندسی به شمار می آید. این ساختار شش ضلعی به زنبورها این امکان را می دهد که حداکثر تعداد سلولها را با کمترین میزان موم بسازند. به طوری که یک شان مومی (حاوی چند صد سلول شش ضلعی) با اینکه حدود ۱۰۰ گرم موم دارد، به راحتی میتواند وزن ۳ تا ۴ کیلو عسل را تحمل می کند و همچنین مانع از سرازیر شدن عسل به بیرون می شود.

استفاده از عسل موم دار در کشور ما بر خلاف سایر کشورها دارای ارزش و گستردگی بیشتری می باشد ، چرا که مردم معتقدند عسل موم دار طبیعی بوده و در آن تقلبات کمتری صورت میگیرد .

خواص و کاربرد های هر نوع موم منحصر به خود آن است. مهمترین کاربرد آن در خود کندو می­باشد که زنبور عسل از موم برای ساختن ( شان ) بعنوان محلی برای تخم ریزی و پرورش نوزادان، انبار عسل، انبار گرده گل و بطور کلی محل زندگی خود استفاده می­کند. بطور میانگین از هر کندو (۱۰ قابه)، می توان ۲۵۰ گرم موم خالص بدست آورد.

? خصوصیات فیزیکی موم زنبور عسل

موم زنبور عسل ماده ای است که به طور جامد به رنگ های مختلفی از سفید و زرد و قهوه ای و سیاه از تیره تا روشن دیده می شود ولی عموماً زرد روشن است ، بویی به خصوص ولی تا حدی شبیه بوی عسل را دارد . چگالی آن در دمای ۱۵ درجه سلسیوس ۰٫۹۶g/cm3 است و در دمای c° ۶۲  تا c° ۶۴ ذوب می شود و در c° ۸۵ شروع به تغییر رنگ و خواص می کند و در c°۲۰۴ به نقطه اشتعال می رسد.

? خصوصیات شیمیایی موم زنبور عسل

از نظر شیمیایی موم جزء لیپید ها یا چربی هاست. ساختار کلی آن پیچیده و شامل حدود ۳۰۰ نوع ماده مختلف است ولی به طور کلی از اسیدهای چرب بلند و اسید اولئیک و انواع استرها و اسیدهای چرب آزاد و الکل تشکیل شده است. اکثریت این ترکیبات از پلی فنول می باشند. پلی فنول آنتی اکسیدانی است که با بیماری ها و آسیب به بدن مبارزه می کند.

به طور خاص، موم حاوی پلی فنولی به نام فلاونوئید است. فلاونوئیدها در گیاهان به عنوان نوعی محافظ تولید میشود. موم غیر قابل انحلال در آب و قابل حل در ترکیبات آب گریز همانند استون ، اتر ، بنزین ،گزیلول و کلروفرم است.

? تاریخچه مصرف موم زنبور عسل

مصریهای در ۴۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، زنبورعسل را نگهداری کرده و موم آنرا برای ساختن قالب، برای نوشتن و همچنین برای مومیایی کردن و محفوظ کردن اجساد مرده­هایشان بکار میبرده­اند.

رومیان از موم زنبور عسل، در کوزه گری، رنگرزی و نساجی استفاده می­کرده­اند. انواع عروسکهای مومی از معابد یونانیها و رومیان یافت شده است. کاربرد موم زنبور عسل، برای تأمین روشنائی از زمانهای بسیار قدیم، خصوصاً در مصر باستان، بسیار رایج بوده است

? کاربردهای امروزی موم بصورت خلاصه

موم در زنبورداری برای ساختن ورق های مومی (صفحات مومی با طرح های شش ضلعی) در شمع سازی برای تولید شمع های بدون دود و اشک (به دلیل داشتن نقطه ذوب بالاتر و بوی معطر)، در تهیه قالب برای ریخته گریهای فلزی و مدل سازی (بعلت شکل‌پذیری زیاد)، مجسمه سازی، در صنایع آرایشی برای ساخت کرم ها و پمادها، در صنایع داروئی بعنوان روکش برای قرصها یا حامل داروهای دیگر، در صنایع شیرینی پزی، در دندان سازی برای تهیه قالب دهان و دندان، در صنعت چاپ بعنوان محافظ، در تهیه کاغذهای کربنی و تولید مرکب برای چاپ، در صنعت برق برای عایق بندی الکتریکی مدارها با فرکانس بالا، تولید واکس برای جلا دادن اشیاء، نگهداری ملزومات چوبی مانند مبلمانهای چوبی، ساخت مدادهای شمعی، در کشتی سازی برای ساخت نخ، در فیلترهای سیگار و بسیاری موارد دیگر، کاربرد دارد .همچنین موم در دوران قدیم جهت مومیایی کردن مردگان مورد مصرف قرار می گرفت.

? خواص درمانی موم زنبور عسل

۱- موم تصور میشود که ماده ای ضد باکتریایی ، ضد ویروسی، ضد قارچ، و خواص ضد التهابی دارد.

۲- موم یک ترکیب خاص به نام پینوکمبرین،دارد که یک فلاونوئید است که به عنوان یک ضد قارچ عمل می کند. این خواص ضد التهابی و ضد میکروبی موم را در بهبود زخم موثر کرده است.

۳- موم در ایفای نقش در درمان برخی سرطانها نیز نقش مهمی داشته. مطالعات نشان داده است که موم می تواند یک درمان مکمل – اما نه یک درمان قاطع و تنها- برای سرطان باشد. مطالعه دیگری نشان داد که مصرف موم، به علت داشتن اثرات ضد تومور در سلول سرطان پستان، می تواند یک درمان مکمل مفید در درمان سرطان پستان باشد ،.

۴- “جان ویس” پژوهشگر آمریکایی، جویدن فرآورده­ای از موم و عسل را، برای پاک کردن راه­های بینی و حلق، توصیه می­کند و در مورد سینوزیت، تنگی نفس و زکام، آن را دارویی بی نظیر می­شناسد. برای این کار بیماران باید نصف قاشق مربا خوری عسل را با موم مصرف نموده و موم آن را یک ربع بجوند.

۵- جویدن موم عسل، جرمهای دندانها را از بین می­برد و لثه­ها را محکم می­کند. جویدن نقل­های تهیه شده از عسل و موم، باعث ازدیاد ترشح بزاق جهت فعالیت ترشحی و حرکتی معده، و سوخت و ساز بدن شده و اثر قابل توجهی روی گردش خون و ظرفیت کار ماهیچه­ها دارد.

۶- بیشترین میزان مواد آنتی اکسیدان عسل در موم آن قرار دارد. آنتی اکسیدان­ها موادی هستند که با خنثی کردن مواد زیانبار در بدن، در جلوگیری از بروز بیماری­ها و انواع سرطان، اهمیت بسزایی دارند. میزان مواد آنتی اکسیدان موجود در عسل، از میزان این مواد در موم کمتر است و با گرفتن موم از عسل، آثار سودمند آن کاسته می­شود. موم دارای طبیعت گرم است و خاصیت افزایش دهنده­ ترشحات بزاق و نرم کننده گلو دارد.

? شرایط نگهداری موم زنبور عسل

گرما دادن طولانی­تر با درجات حرارت بالاتر، به تخریب و از دست رفتن هیدورکربن‌ها منجر می‌گردد. این تغییرات نیز خواص فیزیکی موم را تحت تاثیر قرار می‌دهند. بدین ترتیب، گرما دادن بیش از حد طی آب کردن یا عمل آوری مجدد، موم را از لحاظ ساختمانی تغییر می‌دهد و خواص مفید بسیاری از ترکیبات فرعی‌اش، همچنین ترکیبات خوشبو و فرار آن را تغییر می‌دهد. سفید کردن، ترکیبات خوشبوی موم را نابود می‌کند. موم سفید شده، دیگر عطر مخصوص و مطبوع موم را ندارد و می‌توان پنداشت که فاقد بسیاری از ترکیبات فرعی است.

 

[btn text=”برای ورود به فروشگاه و خرید موم ارگانیک روی این دکمه فشار دهید” tcolor=#FFF bcolor=#999 thovercolor=#000 bhovercolor=#FFFF00 link=”https://www.balevi.ir/product-category/bees-wax-and-propolis/” target=”_self”]